Nowy model urbanizacji w Polsce - praktyczne wdrożenie zasad odpowiedzialnej urbanizacji oraz miasta zwartego (NEWURBPACT)

Opis projektu

Praktycznym celem projektu jest wypracowanie modelowych rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce oraz przygotowanie ich do wdrożenia do zasadniczego nurtu polityk państwa w obszarze planowania i zagospodarowania przestrzennego, rewitalizacji, gospodarki nieruchomościami i mieszkalnictwa. W sposób szczególny celem projektu będzie wypracowanie rozwiązań służących podniesieniu jakości i znaczenia planowania przestrzennego oraz wzmocnienia jego roli jako instrumentu zarządzania i kształtowania procesów urbanizacji w Polsce (w tym zwłaszcza w zakresie przeciwdziałania zjawiskom niekontrolowanej suburbanizacji i kurczenia się miast, które stanowią jedno z głównych wyzwań dla zrównoważonego rozwoju miast oraz ich obszarów funkcjonalnych). W literaturze przedmiotu wskazuje się na szereg negatywnych skutków suburbanizacji (przestrzenno-funkcjonalnych, środowiskowych, społecznych i ekonomicznych), która w swej skrajnej formie przybiera postać żywiołowego rozlewania się miast (urban sprawl). Procesy niezrównoważonej urbanizacji w Polsce wzmacniane są przez liczne wady i słabości systemu planowania przestrzennego. Odpowiedzią na oczekiwania i problemy w tym zakresie jest kompleksowa reforma systemu planowania przestrzennego w Polsce, realizowana obecnie przez Ministerstwo Rozwoju, której kluczowym elementem są prace nad Kodeksem Urbanistyczno-Budowlanym, mającym wprowadzić założenia nowego ładu przestrzennego. Niniejszy projekt wpisuje się w powyższą reformę oraz stanowił będzie podbudowę merytoryczną podejmowanych w jej ramach działań. W jego rezultacie wypracowany zostanie pakiet rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce, ukierunkowanych na:

1. wzmocnienie roli planowania przestrzennego jako instrumentu kształtowania urbanizacji,
2. nadanie pierwszeństwa zagospodarowaniu obszarów zurbanizowanych i wykorzystania istniejącej infrastruktury nad rozbudową nowej,
3. wzmocnienie roli rewitalizacji i polityki mieszkaniowej jako narzędzi przeciwdziałania i zarządzania suburbanizacją i kurczeniem się miast,
4. wzmocnienie potencjału i zdolności samorządów do współpracy w zakresie planowania przestrzennego i jego integracji,
5. stworzenie narzędzi analitycznych do badania procesów urbanizacji i oceny postępów wprowadzanych rozwiązań,
6. zwiększenie poziomu partycypacji społecznej i współpracy różnych aktorów w procesie planowania przestrzennego,
7. wzmocnienie kapitału społecznego niezbędnego dla racjonalnego zarządzania przestrzenią,
8. podniesienie świadomości na temat wartości przestrzeni jako dobra wspólnego i kształtowania właściwych postaw w zakresie jej gospodarowaniem.

Zasadniczym problemem badawczym w ramach projektu jest rozpoznanie uwarunkowań i przebiegu oraz określenie wpływu zachodzących w Polsce procesów urbanizacji (zwłaszcza zjawisk niekontrolowanej suburbanizacji i kurczenia się miast) na społeczno-gospodarczy rozwój kraju (w tym na funkcjonowanie samorządów oraz warunki życia mieszkańców i prowadzenia działalności gospodarczej. Ze względu na wielowymiarowy charakter podejmowanych zagadnień, w ramach badań prowadzonych w projekcie wykorzystany zostanie szereg różnych metod badawczych tj.: analiza danych zastanych, analizy statystyczne oraz ekonometryczne, badania społeczne (jakościowe i ilościowe), badania terenowe (pogłębione studia przypadku). Wyniki projektu bezpośrednio służyć będą kształtowaniu polityk publicznych wdrażanych przez Ministerstwo Infrastruktury, w tym przygotowaniu projektów regulacji prawnych i niezbędnych dlań Ocen Skutków Regulacji. W sposób szczególny wyniki projektu posłużą celom reformy systemu planowania przestrzennego, zwłaszcza w zakresie prac nad Kodeksem Urbanistyczno-Budowlanym i jego otoczeniem prawnym. Podstawową grupą docelową odbiorców wyników projektu są podmioty odpowiedzialne za realizację polityk publicznych w zakresie planowania przestrzennego, rewitalizacji, gospodarki nieruchomościami i mieszkalnictwa, w tym w szczególności organy administracji rządowej, jak również jednostki samorządu terytorialnego. Ostatecznym beneficjentem rozwiązań wypracowanych w ramach projektu będzie całe społeczeństwo – mieszkańcy i przedsiębiorcy, dla których wdrożenie rezultatów projektu do głównego nurtu właściwych polityk publicznych przyczyni się do poprawy odpowiednio warunków życia i prowadzenia działalności gospodarczej.