ICO (Initial Coin Offering) jest sposobem pozyskiwania kapitału przez start-upy pragnące zrealizować konkretny projekt. W zamian za swoje wpłaty osoby decydujące się na wsparcie danego przedsięwzięcia otrzymują tzw. tokeny, które w zależności od założeń ich twórców mogą upoważniać do różnych udogodnień dla ich posiadaczy.
Zazwyczaj środki zebrane podczas ICO służą do skonstruowania nowej waluty cyfrowej lub do podjęcia innego przedsięwzięcia opartego na technologii Blockchain.
ICO a crowdfunding
ICO zbliżone jest do crowdfundingu, który w zamian za wsparcie danego projektu, zapewnia jednak określone profity. W przypadku ICO trudno jest ocenić zysk, jaki osiągniemy dzięki tokenom. Możemy bowiem poczekać i uzyskać dzięki nim dostęp do danego projektu po jego uruchomieniu, albo obracać nimi jeszcze przed tym faktem[1].
ICO można porównać również do sprzedaży akcji spółki (por. dalej), ale z zastrzeżeniem, że właściciele tokenów nie uczestniczą w zyskach powstałego projektu.
Realizacja ICO
Przeprowadzenie ICO zazwyczaj rozpoczyna się od ogłoszenia tego na jednym z forów dotyczących kryptowalut. Organizatorzy udostępniają tam informacje dotyczące danego projektu. Wśród nich znajduje się whitepaper, czyli krótki opis zastosowania technologii użytej w projekcie oraz sposobu późniejszego wykorzystania tokenów, które otrzymują inwestorzy w zamian za wsparcie. Konieczne jest także określenie minimalnej wymaganej kwotę konieczną dla rozpoczęcia projektu – jeżeli nie zostanie ona osiągnięta organizatorzy powinni zwrócić otrzymane środki – oraz czasu trwania zbiórki.
Wspieranie ICO może następować przez wpłaty konwencjonalnych pieniędzy lub przez wpłaty w postaci kryptowaluty (najczęściej jest to bitcoin lub eter).
Wiarygodność ICO
Aby uznać czy dany projekt jest godny zaufania należy zwrócić uwagę na kilka ważnych aspektów t.j.:
- Czy dane przedsięwzięcie jest zarejestrowane i w jakiej jurysdykcji?
- Kim są osoby stanowiące zespół organizatorów? Czy są znane i poważane w środowisku?
- Czy na stronie wskazane są wspomniane wyżej informacje (whitepaper, sposób wykorzystania tokenów)?
- Czy kontakt z organizatorami nie sprawia większych trudności?
- Czy organizatorzy wskazali realne cele i założenia (tzw. roadmap)?
- Czy na stronie przedsięwzięcia udostępniane są postępy prac?
Dodatkowo, przed zainwestowaniem można sprawdzić dane przedsięwzięcie na stronach, które dokładnie „prześwietlają” wybrane ICO takich jak np. ICO Transparency Monitor[2] lub ICO Rating[3]. Wiele jest bowiem projektów, które jedynie podszywają się pod ICO, a na celu mają jedynie wyłudzenie pieniędzy od potencjalnych inwestorów. Dlatego należy bardzo ostrożnie wybierać projekty, w które pragniemy zainwestować.
Aspekty prawne ICO
Status prawny inwestowania w ICO w większości państw jest wciąż nieuregulowany. Na ogół tokenów nie uznaje się za aktywa finansowe, ale niektóre państwa zaczynają dostrzegać ich podobieństwo do papierów wartościowych. Przeciwnicy tego poglądu wskazują, że ICO nie oferują udziałów w przedsięwzięciu, tylko „zniżkę” na zakup kryptowaluty, która sama w sobie nie jest papierem wartościowym. Państwem, które zdecydowały się na najbardziej kategoryczny krok są Chiny, które zdelegalizowały taki sposób pozyskiwania kapitału.
USA
25 lipca 2017 roku Komisja Papierów Wartościowych i Giełd wydała raport[4], w którym jednoznacznie stwierdza, że tokeny uzyskiwane przez osoby inwestujące w DAO, a co za tym idzie tokeny z ICO, czy ze sprzedaży tokenów są, w świetle amerykańskiego prawa, papierami wartościowymi.
Definicję papierów wartościowych w USA oraz obowiązki, które wynikają z ich emitowania wprowadzają dwie ustawy: ustawa z 1933 roku o papierach wartościowych (Securities Act) oraz ustawa z 1934 roku o obrocie papierami wartościowymi (Securities Exchange Act). Jednakże, aby stwierdzić czy dana inwestycja jest w rzeczywistości wytwarzaniem papierów wartościowych, i czy podlega regulacjom zawartych w tych aktach należy przeprowadzić tzw. Test Howeya.
Został on skonstruowany przez Sąd Najwyższy w 1946 roku, na kanwie sprawy Howey v. SEC. Dzięki zastosowaniu tego testu można łatwo stwierdzić czy dana transakcja może być uznawana za kontrakt inwestycyjny (jeden z typów papierów wartościowych według ustawy z 1933 roku). Aby poznać odpowiedź należy zastanowić się nad kilkoma kwestiami:
- Czy dana transakcja jest inwestowaniem pieniędzy lub innych aktywów (początkowo test Howeya mówił tylko o pieniądzach, ale późniejsze precedensy rozszerzyły to pytanie, także o inwestowanie innych aktywów)?
- Czy oczekiwany jest zysk z tej inwestycji?
- Czy pieniądze są inwestowane we wspólne przedsięwzięcie?
- Czy zyski rodzą się ze starań organizatora lub innej osoby trzeciej?
- Czy zyski pochodzące z inwestycji są w dużej mierze lub w całości niezależne od działań inwestora?
Jeżeli odpowiedź na wszystkie z tych pytań jest twierdząca to z dużym prawdopodobieństwa transakcja, którą się zajmujemy jest kontraktem inwestycyjnym. W konsekwencji, bez względu na to jaką nosi nazwę, jest papierem wartościowym i jej organizatorzy muszą przestrzegać obowiązków przewidzianych w przepisach[5].
Uznanie tokenów uzyskiwanych przez inwestujących w ICO za papiery wartościowe, w dużym stopniu ogranicza łatwość ich przeprowadzania. Organizatorzy będą musieli przestrzegać wszystkich przepisów dotyczących sprzedaży papierów wartościowych, w tym konieczności rejestracji w rejestrze Komisji. W konsekwencji przeprowadzenie ICO będzie teraz w Stanach wiązało się z większymi kosztami, większym nakładem czasu i pracy. Efektem jest niewątpliwie, zwolnienie tempa rozwoju innowacyjnych projektów, które decydują się na przeniesienie do przyjaźniejszych jurysdykcji.
Jednakże, jak wskazuje SEC, konieczne było takie rozwiązanie, bo fakt automatyzacji pewnych funkcji przez tę technologię, smart contracty, czy kod komputerowy, nie może usuwać takiego pozyskiwania kapitału z zakresu działania federalnych ustaw o papierach wartościowych[6].
Postrzeganie tokenów jako papierów wartościowych ma swoje plusy. Od teraz przeprowadzenie ICO będzie trudniejsze i będzie podlegało większej kontroli państwa. Ograniczona zostanie możliwość oszustwa, przez co zmniejszy się ryzyko utarty środków przez inwestorów[7].
Singapur
Singapurski bank centralny (Monetary Authority of Singapore – MAS) 1 sierpnia 2017 roku wyjaśnił regulacyjne stanowisko dotyczące cyfrowych tokenów oferowanych w Singapurze. Stwierdził on, że tokeny takie oferowane lub wydawane w Singapurze będą regulowane przez MAS, jeżeli spełniają definicję produktu, określoną w ustawie o papierach wartościowych[8]. Oświadczenie MAS słusznie wskazuje na zróżnicowanie oferowanych tokenów i na konsekwencje tego faktu, czyli sytuacje, w której jedne tokeny podlegają przepisom ustawy o papierach wartościowych, a drugie wręcz przeciwnie. Do określenia charakteru tokenów konieczna jest dogłębna analiza przepisów. MAS zaleca emitentom cyfrowych tokenów, pośrednikom pomagającym w zakupie lub doradzającym zakup tokenów oraz platformom umożliwiającym sprzedaż tokenów poszukiwanie niezależnych porad prawnych, aby zapewnić zgodność z obowiązującym prawem, a w przypadku wątpliwości zwrócenie się bezpośrednio do banku centralnego[9].
Chiny
4 września 2017 roku Chiński Bank Ludowy wydał oświadczenie, w którym uznał sprzedaż tokenów za „nielegalną i zakłócającą stabilność finansową i gospodarczą”. Wskazał on, że wiele działań związanych z pozyskiwaniem funduszy, do których zalicza się również ICO, podejmowanych było w celu spekulacji. Zakazano prowadzenia uznanych za nielegalne działań związanych z takim pozyskiwaniem kapitału. Ponadto, z dniem ogłoszenia niniejszego oświadczenia, wszystkie zbiórki funduszy w takiej formie powinny zostać przerwane[10].
Wiele źródeł[11] wskazuje, że zakaz dotyczący przeprowadzania ICO w Chinach może być tymczasowy i zostanie zniesiony w momencie, w którym ustanowione zostaną dokładne ramy prawne dla ich funkcjonowania.
Podsumowanie
Zarówno podmioty pragnące przeprowadzić ICO, jak i te, które planują w nie zainwestować muszą zachować rozsądek i wszystkie swoje działania przeprowadzać w przemyślany sposób. Do najważniejszych kwestii, o których muszą pamiętać start-upy należy wybór odpowiedniej jurysdykcji, która stwarza najlepsze warunki dla tego typu przedsięwzięcia i upewnienie się jaki ma ona stosunek do wydawanych tokenów.
Natomiast inwestorzy nie powinni zapominać o dokładnym sprawdzeniu wiarygodności podmiotu, któremu chcą powierzyć swoje środki. Koniecznym wydaje się również zadanie sobie pytania: czy naprawdę wierzę, że produkt lub usługa, dla powstania której przeprowadzane jest ICO dojdzie do skutku i odniesie komercyjny sukces? Jeżeli odpowiemy na nie przecząco powinniśmy powstrzymać się od wsparcia tego projektu i poszukać innej możliwości do inwestycji.
Judyta Anna Rykowska
[1] P. Walsh, Blockchain's Brave New World: Initial Coin Offerings, 21 lipca 2017r., Forbes [w:] www.forbes.com/sites/walshpadraig/2017/06/21/blockchains-brave-new-world-initial-coin-offerings/ [dostęp: 02.08.2017].
[2] icomonitor.io [dostęp: 03.08.2017].
[3] www.icorating.com [dostęp: 03.08.2017].
[4] Securities and exchange commission, Report of Investigation Pursuant to Section 21(a) of the Securities Exchange Act of 1934:The DAO, 25 lipca 2017r. [w:] www.sec.gov/litigation/investreport/34-81207.pdf [dostęp: 03.08.2017].
[5] Find Law, What Is the Howey Test? [w:] consumer.findlaw.com/securities-law/what-is-the-howey-test.html [dostęp: 03.08.2017].
[6] Op. cit. 4.
[7] J. Epstein, SEC to blockchain community: You are now regulated, 25 lipca 2017r., [w:] venturebeat.com/2017/07/25/sec-to-blockchain-community-you-are-now-regulated/ [dostęp: 03.08.2017].
[8] MAS clarifies regulatory position on the offer of digital tokens in Singapore [w:] www.mas.gov.sg/News-and-Publications/Media-Releases/2017/MAS-clarifies-regulatory-position-on-the-offer-of-digital-tokens-in-Singapore.aspx [dostęp: 03.08.2017].
[9] Tamże.
[10] W. Zhao, China's ICO Ban: A Full Translation of Regulator Remarks, Coindesk, 5 września 2017r. [w:] www.coindesk.com/chinas-ico-ban-a-full-translation-of-regulator-remarks/ [dostęp: 14.09.2017].
[11] N. Acheson, China's ICO Ban: Understandable, Reasonable and (Probably) Temporary, Coindesk, 12 września 2017r. [w:] www.coindesk.com/chinas-ico-ban-understandable-reasonable-probably-temporary/ [dostęp: 14.09.2017].
J. Young, China Ban on ICO is Temporary, Licensing to be Introduced: Official, The Cointelegraph, 10 września 2017r. [w:] cointelegraph.com/news/china-ban-on-ico-is-temporary-licensing-to-be-introduced-official [dostęp: 14.09.2017].
N. Milanovic, China’s ICO ban makes more sense in light of its history with fintech, Tech Crunch, 13 września 2017r. [w:] techcrunch.com/2017/09/12/chinas-ico-ban-makes-more-sense-in-light-of-its-history-with-fintech/ [dostęp: 14.09.2017].
