Kryptowaluty są niezwykle ciekawą, a zarazem przełomową technologią internetową, a używanie ich, jako formy środka płatniczego jest tylko jedną z możliwych zastosowań. Najpopularniejszą kryptowalutą jest obecnie bitcoin. Jest to waluta cyfrowa, która powstała w 2008 roku. Do transakcji, które wykorzystują bitcoin można korzystać z publicznych kanałów takich jak punkty handlowe, kantory czy banki oraz oczywiście Internet. Podstawą idei bitcoin jest blockchain, czyli łańcuch bloków. Blockchain jest siecią otwartą, do której każdy może uzyskać dostęp przy użyciu aplikacji, giełd czy odpowiednich punktów handlowych. Zapis łańcuchowy bloków jest formą zabezpieczania takich transakcji, ponieważ powoduje, że żaden bitcoin nie zostanie wydany podwójnie, zmieniony czy ukradziony. Transakcje dokonywane przy użyciu bitcoinów są publiczne, a historię można zweryfikować i przejrzeć przy użyciu wyspecjalizowanych aplikacji. Nie da się podrobić łańcucha bloków, który służy za księgę rachunkową konkretnych historii transakcji. Liczba bitcoinów jest ograniczona, co więcej jest to system, który zakłada, że nigdy nie będzie ich już więcej, niż to założono na początku, jest ona określona na prawie 21 mln, to powoduje ograniczenie takich procesów jak deflacja czy inflacja. Jednostka bitcoina jest podzielna na 100 milionów jednostek mniejszych, które są noszą nazwę satoshi.
Każda osoba, która jest uczestnikiem w systemie bitcoin posiada portfel zawierający dowolną liczbę kluczy kryptograficznych. Taki portfel jest „zakładany” automatycznie po zarejestrowaniu się w odpowiednim systemie. Adresy bitcoinowe, które są generowane za pomocą tych kluczy, działają, jako miejsce źródłowe, a także miejsce docelowe dla wszystkich płatności. Jednocześnie istnieje druga funkcja powyższych kluczy, ponieważ prywatne klucze służą do autoryzacji płatności tylko dla konkretnego - posiadającego je użytkownika. Adresy używane w tym systemie nie zawierają żadnej informacji dotyczących ich właściciela, co więcej są zazwyczaj anonimowe. Kod źródłowy jest otwarty, jawny, co za tym idzie każdy ma do niego dostęp. Dzięki temu jest przejrzystość projektu oraz pokazuje, że nie jest on ewentualną próbą oszustwa.
Transakcje, które zostały już dokonane, czyli takie, które zostały zapisane w łańcuchu bloków mają charakter nieodwracalnych. System ten funkcjonuje opierając się na sieci peer-to-peer bez użycia centralnych komputerów oraz systemów zarządzających czy weryfikujących transakcje. Każdy komputer w sieci ma możliwość brania udział w transakcjach - zarówno przesyłaniu, jako i uwierzytelnianiu transakcji. Bitcoin może mieć formę pliku księgi transakcji zapisanego na komputerze osobistym bądź przetrzymywany na zewnętrznym serwisie prowadzonym przez osoby trzecie bądź specjalistyczne firmy. Księgi transakcji są zbiorami danych, które zawierają informacje o transakcjach, które zostały zrealizowane w sieci. Księgi te są zabezpieczone przy użyciu zaawansowanych metod kryptograficznych, co za tym idzie są dostępne wyłącznie dla autoryzowanych użytkowników, którzy są stronami konkretnej transakcji.
Waluta ta, mimo że istnieje jedynie w Internecie, jest również używana, jako forma płatności. W wielu krajach istnieje możliwość zapłacenia za dobra bądź usługi właśnie przy użyciu tej waluty, nawet, jeżeli zakup dotyczy drobnych rzeczy. W Polsce bitcoinami można płacić m.in. w bydgoskiej kawiarni, gdzie transakcja odbywa się za pomocą zeskanowania kodu QR przez smartfon. Jednocześnie płacący nie musi być posiadaczem takiej waluty, a z jego konta zostanie pobrana kwota według kursu w PLN. W roku 2013 na terenie Kanady pojawił się pierwszy bankomat na bitcoiny.
Bitcoiny mają wartość, ponieważ grupa ludzi, która uważa, że technologia na której działa bitcoin oraz blockchain ma wartość, nieustannie rośnie. Mimo że bitcoin jest z roku na rok coraz bardziej akceptowalnym środkiem płatniczym, to wartość waluty jest w rzeczywistości kreowana przez strony transakcji, w tym kupców, którzy akceptują bitcoiny w transakcjach, które dokonują.
Obecnie istnieje wiele sposobów na uzyskanie bitcoinów. Można, je albo zdobyć albo uzyskać od kogoś, kto je posiada. Istnieje także możliwość wydobycia bitcoinów. Można również zarejestrować się na giełdzie, gdzie oferowane są transakcje skupu oraz sprzedaży. Istnieją również bankomaty wykorzystują bitcoiny. Można je kupić online w kantorze, czy oczekiwać ich, jako formy zapłaty za nasze dobra czy usługi.
Częstym sposobem na to, aby zyskać bitcoiny, jest jego wytworzenie. Tutaj pojawia się pojęcie jego „wydobycia”. W praktyce jest to potwierdzanie transakcji użytkowników, w których przesyłane są wzajemnie bitcoiny. Aby proces ten był bezpieczny, a użytkownicy nie mogli oszukiwać np. wysyłając sobie większą ilość bitcoinów niż posiadają w swoim portfelu, musi być kontrola. O ile w świecie bankowości rolę tę pełnią m.in. banki, o tyle w zdecentralizowanym świecie niejako to użytkownicy muszą pilnować tego sami. Ważnym elementem jest fakt, iż użytkownicy, którzy „wydobywają”, nie posiadają wiedzy dotyczącej wysyłających czy odbierających. Oznacza to, że proces w całości jest anonimowy.
Handel bitcoinami w porównaniu do tradycyjnych giełd ma swoje zalety. Między innymi należy do nich fakt, iż nie potrzeba do transakcji żadnego brokera. Zazwyczaj nie ma określonych minimalnych kwot wkładu. Ponadto transakcje na tej kryptowalucie nie wymagają specjalistycznego oprogramowania. Handel tą walutą jest możliwy 24h na dobę. Innym aspektem, który można rozpatrywać w kategorii zalet to porównując tę giełdę z akcjami bądź forexem jest to bardzo zmienna giełda, to natomiast jest bardzo korzystne z punktu widzenia krótkoterminowych spekulacji. Aby móc handlować wystarczy być zarejestrowanym na jednej z giełd oraz zweryfikować swoje konto – jest to wymóg obecny na zdecydowanej większości giełd. Po zweryfikowaniu takiego konta – można już handlować bitcoinami.
Jak zabezpieczyć Bitcoin?
Niestety system bitcoin ma również wady. Jedną z negatywnych stron decentralizacji jest przymus polegania sam na siebie. W sytuacji „świata bankowego”, gdzie posiadane pieniądze mamy zdeponowane na koncie, to jesteśmy spokojni o to, że za wkład gwarantuje bank. Niestety w „świecie bitcoina” każdy musi liczyć sami na siebie. Jeśli ktoś ukradnie nam bitcoiny w skutek nieprawidłowego zabezpieczenia - są bezpowrotnie stracone. Nie koniecznie musi to być typowa kradzież, istnieje również ryzyko straty danych z dysku, gdzie mamy zapisane nasze bitcoiny. Konieczne jest, zatem, aby pilnować i dbać o wysokie zabezpieczenie, również poprzez odpowiednie archiwizowanie naszych danych. Mimo, iż bitcoin jest walutą wirtualną, istnieje również możliwość zapisania tejże waluty w formie papierowej. Nie ma możliwości posiadać u siebie jako takiego bitcoina - jest on zapisany pod konkretnym adresem w Internecie, tam informacje o aktualnym saldzie utrzymuje każdy z użytkowników sieci. Aby „działać” wystarczy jedynie klucz do tego adresu, ten natomiast może być np. zapisany właśnie nawet na papierze.
Peercoin
Inną popularną kiedyś kryptowalutą jest Peercoin. Jej twórcy to Scott Nadal oraz Sunny King (pseudonim). Jednak pierwszy z nich wycofał się realizacji z projektu, a co za tym idzie aktywny pozostaje wyłącznie King. Wyżej wymieniona „moneta” ukazała się 12 sierpnia 2012 r. - z tego wynika, że jest jedną z najstarszych kryptowalut.
Peercoin jest waluta internetową opartą na systemie peer-to-peer. Łączy jednak ona w sobie również systemy proof-of-work, a także proof-of-stake, przy czym ten drugi został pierwszy raz wykorzystany właśnie w przy okazji tej kryptowaluty. Waluta ta jest inspirowana bitcoinem - owszem posiadają wiele wspólnych cech, jednak różni się od protoplasty i to bardziej niż inne waluty internetowe. Według idei jej twórców miał być alternatywą na niezwykłą energochłonność przy procesie wytwarzania bitcoinów. Systemowi Proof-of-stake ma bowiem zapewnić znacznie mniejszy pobór energii. Docelowo zużycie energii ma być wyłącznie na uruchomienia klienta Peercoin. System Peercoin nie ma jasno określonego limitu monet, jednak mimo to posiada element deflacyjny, ponieważ bezpowrotnie niszczone jest 0.01 PPC w przeliczeniu na każdy kilobajt transakcji. Jest to skutek specyfiki połączonych systemów proof-of-stake oraz proof-of-work.
Proof-of-stake jest to proces różniący się od proof-of-work, w którym to użytkownicy nagradzani zostają za wykonaną pracę (co zresztą sugeruje sama nazwa). W systemie PoS monety tej waluty są generowane są za sam fakt ich posiadania. Podczas tworzenia bloku opartego na systemie PoS - od górnika jest wymagane utworzenie stawki/transakcji monetowej – tzw. coinstake, ta natomiast polega na wysłaniu odpowiedniej części funduszy danego górnika do niego samego. W związku z tym procesem zostaje określona wysokość nagrody (proces na zasadzie podobnej jak nagroda za blok we wcześniej omawianym systemie Bitcoinie).
Według założenia inflacja wynosić ma 1% rocznie – przy czym ma to być stabilny poziom ze względu na użycia systemu PoS Co za tym idzie, w teorii liczba monet jest nieograniczona, pomimo iż technicznie w kodzie Peercoin znajduje się ograniczenie do sumy 2 miliardów monet. Jednakże limit ten może w bardzo prosty sposób może zostać zmieniony, natomiast samo osiągnięcie tego poziomu może zająć wiele lat ze względu na specyfikę podaży.
Dużą zaletą tej kryptowaluty jest fakt, iż energia potrzebna do prawidłowego funkcjonowania sieci zdecydowanie jest mniejsza w porównaniu do sieci Bitcoina, który wymaga bardzo wydajnych maszyn, które mają natomiast duże moce obliczeniowych – to ze względu na trudność wydobycia tejże monety. Pomimo, iż w początkowej fazie rozwoju projektu zdecydowana większość monet wydobywana będzie przez system PoW to i tak docelowo system PoS weźmie górę właśnie ze względu na szybko rosnącą trudność kopania monet Peercoina, a co za tym idzie malejącej opłacalności jej wydobycia. Z powodu powiązania systemów PoW a także PoS w środowisku przyjęło się, że istnieje możliwość zarówno „wykopywania” monet (poprzez system POW mined) jak również „wybijania” ich (przy wykorzystaniu systemu PoS mint). Należy zauważyć, iż „wybijanie” monet jest korzystne w szczególności dla zwykłych użytkowników, ponieważ nie wymaga ani wiedzy technicznej jak również nie są potrzebne tak duże nakładów na sprzęt. Skutkiem tego jest między innymi fakt, iż Peercoin ma jeden z najmniejszych ze wszystkich kryptowalut blockchainów, a to jest z całą pewnością zaletą.
Powstaje pytanie, co z opłatą za transakcję?
Fee, czyli właśnie opłata za dokonanie transakcji jest stała i wynosi 0,01 PPC/kb, co więcej ulega ona w całości niszczeniu. Wynikiem tego jest fakt, iż górnicy otrzymują wyłącznie nagrodę za bloki, natomiast mempool nie istnieje. Zatem nie istnieje możliwość przyspieszenia transakcji strategią ustalenia wyższej opłaty transakcyjnej. Jednakże może pojawić się w tym aspekcie problem w dalszej przyszłości, jeśli wzrośnie wartość Peercoina, ponieważ tego typu ograniczenie może zostać zmienione jedynie w przypadku hardforka.
Czym właściwie różni się Peercoin od bitcoina? Peercoin jest połączeniem dwóch systemów takich jak Proof-of-stake oraz Proof-of-work. Natomiast bitcoin opiera się jedynie o system proof-of-work. Efektem tego jest mniejsza podatność sieci Peercoina na atak 51%, a także o wiele mniejsze zużycie energii w porównaniu do sieci bitcoina. Inną różnicą jest fakt, że Peercoin ma roczną inflację, która wynosi 1% oraz określonego brak limitu monet. Natomiast bitcoin jest z założenia monetą deflacyjną, która z góry posiada ustalony limit monet. W peercoinie opłaty pobierane przy dokonywaniu transakcji jest niszczona, natomiast w sieci Bitcoin całość pobranej opłaty trafia do portfela górników.
Ze względu na wysoki poziom trudności kopania tej waluty oraz profesjonalizację miningu – kopanie Peercoin w zakresie „domowego zacisza” jest właściwie nie opłacalne. W tym celu są dedykowane urządzenia ASIC. Jednak ze względu na wiele dużych pooli tzn. kopalni zrzeszających górników, zdecydowanie jest to rozwiązanie mało opłacalne. Dla przeciętnego „Kowalskiego” bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest kopanie/wydobywanie innych walut internetowych.
W przypadku sieci Peercoina jest jednak możliwe pozyskiwanie monet tej waluty w jeszcze inny sposób; dotyczy to wyżej opisanego systemu PoS. Co należy zrobić? Wystarczy pobrać oraz oczywiście zainstalować portfel Peercoin. W kolejnym kroku należy przelać dowolną ilość monet na niego, a następnie pozostawić włączonym z dostępem do Internetu. Pozwoli to na otrzymywanie pewnej ilości monet ze względu na bloki POS, przy czym ilość otrzymywanych monet będzie zależna od ilości monet, które będziemy posiadać w naszym portfelu.
Litecoin
Kolejnym rodzajem kryptowaluty jest Litecoin. Twórcami tej sieci są: Charles Lee, Charlie (/u/coblee), Warren (/u/wtogami), Adrian (/u/thrasher_au) oraz Pooler (/u/ltcpooler). Litecoin jest walutą internetową opartą na systemie peer-to-peer, która pozwala na bardzo tanie oraz natychmiastowe przesyłanie pieniędzy i to na całym świecie. Litecoin ma rodzaj otwarto-źródłowego, zdecentralizowanego systemu transakcyjnego nieposiadającego administratorów. Waluta Litecoin ma zdecydowanie krótszy czas potwierdzeń, a także wyższą efektywność pod względem przechowywania transakcji w porównaniu do systemu Bitcoin. Jednocześnie jest jedną z najstarszych kryptowalut silnie inspirowana Bitcoinem. Twórcy mieli, jako cel stworzenia cyfrowego srebra; dla porównania Bitcoin jest „cyfrowym złotem” – można to również dostrzec w kolorystyce tych dwóch kryptowalut.
Litecoin w swojej budowie bardzo podobny jest do bitcoina. Łańcuch bloków Litecoina ma jednak możliwość obsłużyć zdecydowanie większy wolumen transakcji bitcoina. W skutek częstszego wykopywanie bloków, ta sieć jest w stanie przetworzyć znacznie większą ilość transakcji. Efektem tego jest szybsze uzyskiwanie potwierdzeń przez użytkowników tej sieci. Kod źródłowy sieci jest jawny, co więc za tym idzie każdy ma swobodny do niego dostęp. To natomiast gwarantuje przejrzystość projektu, a także pokazuje, że nie jest on ewentualną próbą oszustwa. Podaż monet tej kryptowaluty zaplanowana jest dokładnie na 84 miliony. Przy czym nagroda za blok regularnie zmniejsza się o równo połowę w równych odstępach - co 840 000 bloków, aktualnie wynosi ona 25 LTC. Następne zmniejszenie nagrody o połowę tj. do 12,5 LTC planowane jest na drugą połowę sierpnia 2019 roku.
Czym ta waluta różni się od bitcoina? Przykładem różnicy pomiędzy tymi dwoma sieciami jest tempo przetwarzania bloku. To oznacza, że sieć Litecoina obsługuje blok, co ok. 2,5 minuty (to dla porównania bitcoin przetwarza blok, co ok. 10 minut). Pozwala na szybszą możliwość potwierdzenia transakcji. W systemie Litecoina w sumie wydobytych zostanie aż 84 milionów monet, przy czym każda z nich będzie podzielna na 100 000 000 jednostek mniejszych.
Podsumowując Litecoin jest jedną z pierwszych alternatyw dla sieci Bitcoin. Litecoin to czterokrotne przyśpieszenie dla potwierdzania transakcji, a co za tym idzie powstawanie bloków, co 2,5 minuty. Co więcej Litecoin to 4x większa liczba końcowa ilości bitcoinów ( 21 na aż 84 miliony). Mimo wszystko, jako główny powód stworzenia tej alternatywy zakłada się próbę powrotu sposobu wydobycia, tj. do procesorów graficznych.
Jolanta Lenarczyk
Bibliografia:
www.bitcoin-info.pl
www.bithub.pl
www.businessinsider.com.pl
www.comparic.pl
www.namecoin.info
www.peercoin.net
