Edukacja staje się coraz bardziej złożonym i dynamicznym procesem, wykraczającym poza tradycyjne modele nauczania. Zmiany nadchodzą coraz szybciej, obejmując m.in. promocję “lifelong learning” (procesu uczenia się całe życie), elastyczność, zajęcia online i hybrydowe, czy wykorzystywanie zaawansowanych rozwiązań technologicznych. Jak będzie wyglądała edukacja przyszłości oraz jak uczelnie wyższe mogą przyczynić się do tego, aby pomóc studentom nabywać kompetencje potrzebne w nowoczesnym świecie? W tym artykule przeanalizujemy trendy, jakie prawdopodobnie będą kształtować krajobraz edukacyjny w nadchodzących latach, ale i omówimy działania, jakie już teraz podejmuje Uczelnia Łazarskiego, aby być gotowym na transformację. 

8 składowych edukacji przyszłości 

W odpowiedzi na rosnące wymagania rynku pracy oraz złożoność globalnych problemów pojawiają się nowe składowe, które redefiniują tradycyjne podejście do nauczania. Elementy te nie tylko wzbogacają proces edukacyjny, ale również kształtują umiejętności niezbędne do skutecznego funkcjonowania w społeczeństwie XXI wieku.

Zmieniająca się rola wykładowców/mentorów

Podczas gdy nauczyciele akademiccy zawsze będą niezbędni w procesie uczenia się, ich role zmienią się z bycia głównym źródłem informacji na ułatwienie przyswajania wiedzy. Wykładowcy będą odgrywać istotną rolę w śledzeniu postępów, wspieraniu, zaangażowaniu i inspirowaniu studentów, ale znacznie więcej nauki będzie odbywać się indywidualnie, przy użyciu coraz bardziej wysokiej jakości treści i narzędzi edukacyjnych. 

Dzięki zasobom internetowym i spersonalizowanej nauce, która staje się coraz bardziej powszechna, studenci będą uzyskiwać dostęp do informacji i uczyć się we własnym tempie. Nauczyciele będą tam, aby poprowadzić część zajęć czy odpowiadać na pytania czy przekazywać informacje zwrotne. W procesie tym ważna jest empatia, co rezonuje z pedagogicznym podejściem oraz pełnieniem roli mentora/towarzysza.

Większa personalizacja nauki

Spersonalizowane nauczanie to metoda polegająca na dostosowywaniu doświadczeń edukacyjnych do potrzeb i preferencji poszczególnych uczniów. Podejście to staje się coraz bardziej popularne i przewiduje się, że w przyszłości stanie się ono normą. Tradycyjne wykłady dedykowane są większej grupie osób, z nikłą szansą na indywidualną uwagę lub dostosowanie. 

Wraz z rozwojem technologii i analizy danych, spersonalizowane nauczanie stało się znacznie bardziej wykonalne, a przewiduje się, że trend ten będzie tylko rósł. Korzyści płynące ze spersonalizowanego nauczania są znaczące. Studenci mogą dzięki temu uczyć się we własnym tempie i w sposób, który jest dla nich najwygodniejszy i najbardziej efektywny. Prowadzi to do większego zaangażowania i retencji, a w konsekwencji do wyższego poziomu osiągnięć.

Promocja “lifelong learning”, czyli nauki przez całe życie 

W przeszłości edukacja była zazwyczaj czymś, co kończyło się w ciągu pierwszych dwóch dekad życia. W przyszłości jednak nauka będzie trwać przez całe życie. Wynika to częściowo z szybkiego tempa zmian technologicznych, co oznacza, że pracownicy będą musieli stale aktualizować swoje umiejętności, aby pozostać atrakcyjnymi na rynku pracy. Co więcej, ze względu na to, że ludzie żyją dłużej i później przechodzą na emeryturę, mają więcej czasu i możliwości, aby kontynuować naukę przez całe życie. 

Instytucje edukacyjne będą musiały dostosować więc swoje programy do potrzeb uczniów w każdym wieku i z różnych środowisk. Aby uskuteczniać “lifelong learning” możesz uczynić z niego cel nadrzędny i stopniowo podzielić go na mniejsze cele z kilkoma kamieniami milowymi. Po osiągnięciu każdego kamienia milowego warto nagradzać się spersonalizowanymi nagrodami, tym samym lepiej motywując się do dalszej pracy.

Elastyczne formy przyswajania wiedzy i nauki umiejętności 

Najnowszy raport “Research and Markets” przekazuje, że globalny rynek edukacji online od kilku lat systematycznie rośnie, i to o około 10% (rok do roku). Trend ten utrzyma się prawdopodobnie co najmniej do 2026 roku. Istnieje wiele korzyści płynących z nauki online, w tym zwiększona dostępność i elastyczność. Studenci mogą uczyć się we własnym tempie i z dowolnego miejsca na świecie. 

Nauka online jest również często bardziej przystępna cenowo niż tradycyjna nauka osobista, dzięki czemu edukacja jest bardziej dostępna dla szerszego grona studentów. Co więcej, edukacja online umożliwia dostęp do najlepszych wykładowców i ekspertów z różnych dziedzin, niezależnie od ich lokalizacji. 

Wykorzystanie nowoczesnych technologii

Sztuczna inteligencja (AI) już teraz zmienia oblicze edukacji, a przewiduje się, że trend ten będzie tylko zyskiwał na sile. AI może być wykorzystywane do automatyzacji nie tylko zadań administracyjnych, ale również opracowywania informacji zwrotnych czy tworzenia ścieżek edukacyjnych wg. indywidualnych potrzeb podopiecznych. 

Inna znana już dobrze technologia wirtualnej i rozszerzonej rzeczywistości (VR/AR) jest już wykorzystywana w wielu branżach, w tym w rozrywce, sporcie i opiece zdrowotnej, wkracza teraz do świata edukacji. Technologia VR/AR pozwala uczniom na interakcję z cyfrowymi obiektami i środowiskami w sposób, który wcześniej był niemożliwy. Może stworzyć całkowicie wciągające doświadczenie edukacyjne, które angażuje wiele zmysłów, ułatwiając uczniom zapamiętanie tego, czego się nauczyli. Wzrost ten wynika z rosnącego zapotrzebowania na wciągające doświadczenia edukacyjne i malejących kosztów sprzętu VR/AR. 

Badanie przeprowadzone przez “Education Week Research Center” wykazało, że 80% nauczycieli uważa, że technologia zmienia rolę nauczycieli, a jednocześnie aż 49% z nich stwierdziło, że czuje się nieprzygotowanych do włączenia technologii do swojego procesu nauczania. 

Tylko niektórzy widzą w nowoczesnych technologiach kolejny element nieodzowny w procesie nowoczesnej edukacji. Uczelnia Łazarskiego, na przykład dysponuje bogatą kadrą dydaktyczną, która pozostaje na bieżąco z nowinkami technologicznymi, co pozwala im w pełni sprawnie przekazywać zaktualizowaną wiedzę w nowoczesny sposób. 

Wzrost znaczenia interdyscyplinarności oraz metakompetencji

Łącząc wiedzę z różnych dyscyplin, studia interdyscyplinarne kształtują umiejętności krytycznego myślenia, adaptacji do szybko zmieniającego się świata czy kreatywności. Ich absolwenci wyposażeni są w narzędzia niezbędne do rozwiązywania złożonych problemów, które wykraczają poza granice pojedynczej dziedziny. Inwestycja w studia interdyscyplinarne pozwoli z pewnością wejść w przyszłość, ponieważ przygotowuje absolwentów do kariery w innowacyjnych branżach, które jeszcze nie istnieją. Interdyscyplinarne podejście rozwija metakompetencje, które są niezbędne w dynamicznie zmieniającym się środowisku zawodowym. W edukacji przyszłości to właśnie one powinny być integralną częścią programów nauczania. Wprowadzenie projektów interdyscyplinarnych, nauczanie oparte na problemach oraz rozwijanie umiejętności cyfrowych to tylko niektóre z metod, które mogą wspierać rozwój tych kluczowych kompetencji: 

• Krytyczne myślenie: Zdolność do analizy informacji, rozwiązywania problemów i podejmowania świadomych decyzji.
• Kreatywność: Umiejętność generowania nowych pomysłów i podejść do rozwiązywania problemów.
• Kompetencje społeczne: Zdolność do efektywnej komunikacji, współpracy i budowania relacji międzyludzkich.
• Umiejętność uczenia się: Zdolność do samodzielnego poszukiwania wiedzy i dostosowywania się do zmieniającego się świata.

Inwestowanie w rozwój tych umiejętności nie tylko zwiększa szanse na rynku pracy, ale także przyczynia się do tworzenia bardziej świadomego i zaangażowanego społeczeństwa. Wspieranie powyższych umiejętności stanie się fundamentem dla innowacyjnych liderów przyszłości. Dzisiejsze projekty wymagają znajomości więcej niż jednej domeny, a tradycyjne budowanie zespołów z osobami biegłymi w jednej dziedzinie powoduje szereg problemów komunikacyjnych. Pracownicy o szerokich horyzontach myślowych patrzą na wiele kwestii szerzej, mając łatwość komunikacji. 

Popularyzacja edukacji opartej na kompetencjach

Edukacja oparta na kompetencjach to podejście do uczenia się, które koncentruje się na opanowaniu określonych umiejętności i wiedzy, a nie na spędzeniu określonej ilości czasu w sali. Takie podejście pozwala uczniom poruszać się we własnym tempie i skupiać się na obszarach, w których potrzebują większego wsparcia. W systemie edukacji opartym na kompetencjach uczniowie są oceniani pod kątem ich zdolności do wykazania się opanowaniem określonej umiejętności lub koncepcji. Po wykazaniu się mistrzostwem mogą przejść do następnej umiejętności lub koncepcji.

Takie podejście do edukacji zyskuje na popularności, szczególnie w szkolnictwie wyższym. Według “Competency-Based Education Network” obecnie ponad 600 szkół wyższych i uniwersytetów w Stanach Zjednoczonych oferuje programy oparte na kompetencjach. Korzyści płynące z edukacji opartej na takim systemie są liczne. Przede wszystkim umożliwia studentom naukę we własnym tempie, koncentrować się na obszarach, w których potrzebują większego wsparcia i wykazać się opanowaniem określonych umiejętności czy wiedzy. Istnieją jednak również wyzwania związane z wdrażaniem systemu edukacji opartego na kompetencjach, w tym potrzeba nowych metod oceny i szkoleń dla realizujących programy nauczania.

Edukacja stanie się bardziej globalna

Dzięki postępowi technologicznemu i transportowemu świat staje się coraz bardziej połączony. Oznacza to, że w przyszłości edukacja stanie się bardziej globalna. Już teraz studenci mają wiele możliwości studiowania za granicą, uczestniczenia w międzynarodowych programach wymiany i angażowania się w naukę online ze studentami z całego świata. Jednak w przyszłości możliwości te staną się jeszcze bardziej powszechne i dostępne. Edukacja globalna będzie ważna dla przygotowania studentów do pracy w zglobalizowanej gospodarce, a także dla promowania międzykulturowego zrozumienia i współpracy.

Edukacja przyszłości a Uczelnia Łazarskiego

Uczelnia Łazarskiego intensywnie pracuje nad tym, aby kształtować i wyznaczać trendy edukacji przyszłości, która jest ekscytująca i pełna potencjału. Wraz z postępem technologicznym i zmieniającymi się potrzebami biznesu ważne jest to, aby system edukacji dostosował się do wymagań przyszłości i przygotował studentów do tych wyzwań. System edukacji musi ewoluować. Na Uczelni Łazarskiego system dynamicznie ewoluuje - mówi Katarzyna Marton Gadoś, Prorektor ds. rozwoju i dyrektor programu "Zarządzanie" na Uczelni Łazarskiego.

Przykładami działań Uczelni Łazarskiego, wspierających kreowanie programów dopasowanych do edukacji przyszłości, są m.in: 

• Interdyscyplinarne kierunki i specjalności: Wprowadzane są programy łączące różne dziedziny, Prawo w IT, Aviation Law and Professional Pilot Licence czy Wywiad gospodarczy i Big Data, co sprzyja interdyscyplinarnemu podejściu do kształcenia.
• Innowacyjne metody nauczania: Stosowane są nowoczesne metody dydaktyczne, takie jak nauka przez działanie, studia przypadków, symulacje, gry oraz projekty grupowe, które angażują studentów i rozwijają ich umiejętności praktyczne.
• Współpraca z biznesem: Nawiązywane są partnerstwa z firmami i instytucjami, co umożliwia studentom zdobycie doświadczenia zawodowego oraz lepszego zrozumienia realiów rynku pracy. Co więcej, praktycy z różnych organizacji pomagają tworzyć programy nauczania oraz prowadzą niektóre przedmioty. Współpracujemy z firmami o różnej skali i strukturach (małe, średnie, duże firmy, korporacje, start-upy), co pozwala mieć szersze spojrzenie na rynek oraz samodzielnie zdecydować o tym, w jakim miejscu widzieliby się najbardziej. Ponadto, praktycy z różnych organizacji pomagają tworzyć programy nauczania oraz prowadzą niektóre przedmioty. 

Uczelnia Łazarskiego wciąż poszerza zakres współprac partnerskich z organizacjami biznesowymi i firmami zarówno w Polsce, jak i za granicą. Zachęcamy do współpracy i kontaktu z nami w celu wypracowania optymalnych warunków porozumień partnerskich.

• Technologia w edukacji: Wykorzystywane są nowoczesne technologie, w tym platformy e-learningowe i narzędzia cyfrowe, aby uczynić naukę bardziej dostępną i interaktywną. 
• Programy międzynarodowe: Oferowane są możliwości nauki w międzynarodowym środowisku, m.in. poprzez program Erasmus+, co sprzyja wymianie kulturowej i rozwijaniu umiejętności językowych. Uczelnia dotychczas zgromadziła osoby z aż 50 różnych krajów (a liczba ta nadal rośnie).
• Badania i innowacje: Pracownicy uczelni angażują się w badania naukowe oraz  innowacyjne projekty, które przyczyniają się do rozwoju wiedzy i praktyki w różnych dziedzinach, m.in. analiza rynku pracy “Perspektywa i kierunek rozwoju szkolnictwa wyższego na podstawie zmian i rozwoju rynku”, realizowana przez Uczelnię Łazarskiego i Lazarski University of Technology. 
• Elastyczność nauczania: Studentom proponuje się komfortowy proces studiowania, umożliwiający godzenie nauki z pracą zawodową, co pozwala na jeszcze pełniejsze wykorzystywanie swoich możliwości. 

Podsumowanie

Edukacja przyszłości jest wyzwaniem, ale i ogromną szansą dla uczelni wyższych, takich jak Uczelnia Łazarskiego, które pragną kształtować nowoczesne i świadome pokolenia gotowe do stawienia czoła globalnym wyzwaniom. Kluczem do sukcesu jest elastyczność, interdyscyplinarność oraz otwartość na nowe technologie, które mogą zrewolucjonizować proces uczenia się. Wprowadzenie personalizacji nauczania, promowanie uczenia się przez całe życie oraz integracja najnowszych osiągnięć technologicznych, takich jak AI czy VR, to tylko niektóre z dróg, które prowadzą do bardziej efektywnej i nowoczesnej edukacji.

Uczelnia Łazarskiego, poprzez swoje działania, wyznacza standardy tej transformacji, pokazując, że tradycja i innowacja mogą współistnieć, tworząc solidne podstawy dla edukacji przyszłości. Styk świata biznesu i technologii to nieodłączny element naszej tożsamości, gdzie uczelnia staje się miejscem, w którym spotykają się biznes, świat akademicki oraz styl biznesu i technologii. Nie tylko studenci korzystają z tego unikalnego środowiska – wykładowcy i liderzy biznesu również aktywnie uczestniczą w procesie edukacyjnym, oferując swoje doświadczenie i doradztwo. W ten sposób nasza organizacja staje się nie tylko miejscem zdobywania wiedzy, ale również inspirującym środowiskiem, które kształtuje przyszłych liderów, zdolnych do efektywnego funkcjonowania w szybko zmieniającym się świecie – mówi Piotr Zieliński, wieloletni praktyk biznesu, Dyrektor Akademickiego Centrum Technologii i Innowacji, wykładowca i opiekun specjalizacji technologicznych na Uczelni Łazarskiego. 

Uczelnie, które już teraz wdrażają innowacyjne podejścia i dostosowują swoje programy do zmieniających się potrzeb, będą miały szansę nie tylko na przygotowanie swoich studentów do przyszłości, ale również na bycie liderami w kształtowaniu nowoczesnego systemu edukacyjnego.